Czy można wydziedziczyć własnego syna lub córkę? Jak wydziedziczyć dziecko? Czy pominięcie kogoś w testamencie jest równoznaczne z wydziedziczeniem? W jaki sposób można kogoś wydziedziczyć? Z takimi pytaniami przychodzą do nas ludzie, którzy planują spisać testament, a w nim pominąć kogoś z rodziny, z kim są w konflikcie lub nie chcą, aby dana osoba po nich dziedziczyła. Ludzie bardzo często mylą wydziedziczenie z pominięciem kogoś w testamencie.
W polskim prawie funkcjonuje coś takiego jak wydziedziczenie. Krótko definiując to pojęcie, jest to pozbawienie kogoś prawa do zachowku. Wydziedziczyć można zstępnych, małżonka i rodziców. Celem wydziedziczenia jest danie spadkodawcom możliwości ukarania spadkobierców, którzy nie wywiązują się ze swoich obowiązków wobec spadkodawcy.
Wyjaśnijmy to na przykładzie. Schorowany ojciec ma dwóch synów. Jeden z nich opiekuje się nim i często odwiedza, natomiast drugi jest alkoholikiem, nie szanuje swojego ojca, często wywołuje awantury i zupełnie nie interesuje się jego losem. W takich okolicznościach, ojciec chce, aby dziedziczył po nim tylko dobry syn. W tym celu spisuje testament, w którym cały swój majątek przekazuje jemu. Drugiego syna zupełnie pomija w testamencie. Jednocześnie chcąc mieć pewność, że testament ten jest spisany prawidłowo, udaje się do adwokata, aby zasięgnąć porady prawnej. W trakcie porady prawnej dowiaduje się, że skutecznie pozbawił drugiego syna udziału w spadku po sobie, jednak syn ten po jego śmierci będzie mógł wystąpić do swojego brata o zachowek. Od adwokata dowiedział się, że powinien w testamencie wydziedziczyć drugiego syna wyraźnie to zaznaczając i podając przyczynę.
Jak wydziedziczyć syna lub córkę?
Wydziedziczenie regulują przepisy kodeksu cywilnego, które mówią, że spadkodawca może pozbawić zstępnych, małżonka i rodziców zachowku. Aby wydziedziczenie było skuteczne muszą być spełnione pewne warunki. Wydziedziczenia można dokonać jedynie w testamencie. Spadkodawca musi wyraźnie napisać, że kogoś wydziedzicza. Ponadto musi być przytoczona prawdziwa, konkretna i ważna przyczyna. Przy czym, kodeks cywilny dokładnie określa z jakich przyczyn można kogoś wydziedziczyć. Spadkodawca może pozbawić uprawnionego zachowku tylko wtedy, gdy uprawniony:
- wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego,
- dopuścił się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci,
- uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych.
W testamencie trzeba wskazać konkretne zarzuty pod adresem danej osoby. Należy opisać przykłady nagannych zachowań tej osoby. Wydziedziczyć można np. za nadużywanie alkoholu, narkotyków, wszczynanie awantur, publiczne obrażanie i wyzywanie spadkodawcy lub bliskich mu osób, unikanie kontaktów lub brak zainteresowania losem spadkodawcy.
Należy pamiętać, żeby podawana przyczyna była prawdziwa. W przeciwnym razie wydziedziczona osoba może dowieść przed sądem, że wydziedziczenie jest bezzasadne i należy się jej zachowek. Dodatkowo trzeba wiedzieć, że wydziedziczenie nie rozciąga się np. na wnuki. Jeśli ojciec wydziedziczy syna, który ma swoje dzieci, będą się one mogły domagać zachowku.